Tham vấn y khoa: Bác sĩ Đặng Thị Thu Thủy
Nhiều bố mẹ băn khoăn: Trẻ 5-6 tháng ăn dặm được không? Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), thời điểm phù hợp nhất để bé bắt đầu ăn dặm là từ 6 tháng tuổi, khi hệ tiêu hóa đã phát triển hơn và sẵn sàng tiếp nhận thức ăn ngoài sữa. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, các bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng cho rằng bé có thể tập ăn dặm từ 5 tháng nếu xuất hiện những dấu hiệu sẵn sàng như: ngồi vững có hỗ trợ, hứng thú khi thấy người lớn ăn, giảm phản xạ đẩy lưỡi. Điều này cho thấy việc xây dựng lịch ăn dặm cho bé 5-6 tháng là hoàn toàn cần thiết, miễn là có sự quan sát kỹ lưỡng và điều chỉnh phù hợp theo từng bé.
Lịch ăn dặm cho bé 5-6 tháng gồm những gì?
Ở giai đoạn 5-6 tháng, trẻ bắt đầu bước vào thời kỳ tập ăn dặm, tuy nhiên sữa mẹ hoặc sữa công thức vẫn là nguồn dinh dưỡng chính. Ăn dặm chỉ đóng vai trò bổ sung các dưỡng chất mà sữa có thể chưa đáp ứng đủ, đồng thời giúp bé tập làm quen với mùi vị và kết cấu thức ăn. Khi xây dựng thực đơn ăn dặm cho bé 5-6 tháng, bố mẹ cần đảm bảo có sự cân đối giữa các nhóm dưỡng chất sau:
- Nhóm tinh bột (năng lượng chính): Cháo loãng từ gạo, bột yến mạch, khoai lang hoặc khoai tây nghiền mịn. Đây là nguồn cung cấp carbohydrate dễ tiêu, giúp bé có đủ năng lượng cho các hoạt động và phát triển thể chất.
- Nhóm rau củ quả (vitamin và chất xơ): Bí đỏ, cà rốt, bí xanh, bông cải xanh, chuối, táo, lê… được xay hoặc nghiền mịn. Rau củ quả cung cấp vitamin A, C, E cùng chất xơ giúp tăng cường sức đề kháng, bảo vệ làn da bé và hỗ trợ tiêu hóa ổn định, giảm táo bón khi bắt đầu ăn dặm.
- Nhóm chất đạm (xây dựng và phát triển cơ thể): Chỉ nên bổ sung khi bé gần 6 tháng, bắt đầu với lượng nhỏ từ thịt gà, cá hồi, lòng đỏ trứng gà, đậu hũ mềm… Chất đạm cung cấp amino acid cần thiết để xây dựng cơ bắp, tế bào miễn dịch và phát triển trí não.
- Nhóm chất béo (tăng cường hấp thu và phát triển não bộ): Có trong dầu oliu, dầu mè, bơ hoặc một ít chất béo động vật từ cá hồi. Chất béo giúp bé hấp thu các vitamin tan trong dầu như A, D, E, K, đồng thời nuôi dưỡng não bộ và thị giác.
- Vitamin và khoáng chất thiết yếu: Canxi, sắt, kẽm, photpho cùng các loại vitamin A, B, C, D. Đây là nhóm chất có vai trò quan trọng trong việc hình thành xương chắc khỏe, phát triển chiều cao, tăng cường miễn dịch và hỗ trợ quá trình trao đổi chất của cơ thể.
- Sữa mẹ hoặc sữa công thức: Dù bé đã bắt đầu ăn dặm, nhưng sữa vẫn chiếm từ 70-80% tổng nhu cầu dinh dưỡng mỗi ngày. Ăn dặm lúc này chủ yếu để bé làm quen, chứ chưa thể thay thế hoàn toàn cho sữa.
Gợi ý chi tiết lịch ăn dặm cho bé 5-6 tháng tuổi theo hướng dẫn từ chuyên gia
Sau khi đã làm quen với thực phẩm, bé cần có lịch ăn dặm cho bé 5-6 tháng tuổi khoa học, cân đối giữa sữa và thức ăn. Lịch này thay đổi tùy theo độ tuổi và việc bé bú sữa mẹ hay sữa công thức. Cụ thể:
Lịch ăn dặm cho bé 5 tháng tuổi kết hợp sữa mẹ
Ở tháng thứ 5, sữa mẹ vẫn đáp ứng phần lớn nhu cầu dinh dưỡng của trẻ. Ăn dặm chỉ nên bắt đầu bằng một vài thìa bột gạo loãng hoặc rau củ nghiền, tăng dần khi bé có phản ứng tốt.
| Thời gian | Hoạt động / Thực đơn tham khảo |
| 06:00 | Bú mẹ (170-230ml) |
| 07:45 | Ăn dặm buổi sáng: bột/cháo xay nhuyễn + 1 đến 4 thìa trái cây nghiền |
| 08:45 | Ngủ ngắn buổi sáng |
| 10:45 | Bú mẹ (170-230ml) |
| 12:00 | Bú mẹ (170-230ml) |
| 12:30 | Ngủ trưa |
| 14:30 | Bú mẹ (170-230ml) |
| 16:30 | Ngủ ngắn buổi chiều |
| 17:00 | Bú mẹ (170-230ml) |
| 17:45 | Ăn dặm buổi tối: bột/cháo rau củ xay nhuyễn |
| 18:45 | Bú mẹ (170-230ml) trước khi ngủ |
| 19:00 | Bé đi ngủ ban đêm |
Lịch ăn dặm cho bé 6 tháng tuổi kết hợp sữa mẹ
Khi bước sang tháng thứ 6, trẻ có thể ăn dặm nhiều hơn với thực đơn đa dạng hơn. Mẹ có thể kết hợp bột gạo, rau củ, hoa quả, thêm dầu ăn cho bé để tăng năng lượng.
| Thời gian | Hoạt động / Thực đơn tham khảo |
| 06:00 | Bé thức dậy và uống sữa công thức (230ml) |
| 06:30 | Thời gian vui chơi cùng ba mẹ: đọc truyện, hát, chơi đồ chơi để tăng gắn kết |
| 07:00 | Ăn dặm sáng: ngũ cốc kết hợp trái cây nghiền |
| 08:30 | Giấc ngủ ngắn buổi sáng (khoảng 1-2 tiếng) |
| 10:00 | Chơi cùng mẹ hoặc người thân |
| 11:00 | Uống sữa công thức (180-200ml) + ăn thêm trái cây xay nhuyễn |
| 12:00 | Ngủ trưa |
| 15:00 | Uống sữa công thức (180-200ml) |
| 15:00 | Thời gian chơi tự do, vận động nhẹ nhàng |
| 18:00 | Ra ngoài dạo mát bằng xe đẩy |
| 18:30 | Ăn dặm tối: ngũ cốc kèm rau củ nghiền |
| 18:45 | Tắm bé (chọn sản phẩm dịu nhẹ cho da nhạy cảm) |
| 19:00 | Uống sữa công thức (200ml) + vệ sinh răng miệng |
| 19:15 | Bé đi ngủ buổi tối |
Lịch ăn dặm cho trẻ 5 tháng với sữa công thức
Nếu bé bú sữa công thức, mẹ vẫn cần duy trì số lần uống sữa đầy đủ và lượng sữa cho bé bú theo tháng, đồng thời cho bé làm quen thực phẩm ăn dặm từng bước nhỏ.
| Thời gian | Hoạt động / Thực đơn tham khảo |
| 06:00 | Bé thức dậy, thay tã và bú mẹ (10-20 phút) |
| 07:00 | Ngồi nôi, nghe mẹ đọc sách hoặc trò chuyện |
| 08:00 | Giấc ngủ buổi sáng (1,5-2 tiếng) |
| 10:00 | Thức dậy, thay tã, ăn sáng (trái cây + bột gạo + 30ml sữa mẹ) và bú thêm sữa mẹ (5-10 phút) |
| 10:30 | Thời gian chơi: tập bò, massage, nghe nhạc, quan sát mẹ |
| 12:00 | Ngủ trưa (1,5-2 tiếng) |
| 14:00 | Thức dậy, thay tã và bú mẹ (10-20 phút) |
| 14:30 | Giờ chơi buổi chiều |
| 16:00 | Ngủ ngắn chiều (30-45 phút) |
| 16:45 | Chơi cùng mẹ, tập bò hoặc tập đứng |
| 18:00 | Ăn tối (rau củ nghiền + 2 thìa ngũ cốc + 30ml sữa mẹ) và bú thêm mẹ (5-10 phút) |
| 18:30 | Chơi cùng ba |
| 19:30 | Tắm |
| 20:00 | Bú mẹ (10-20 phút), đảm bảo bé bú no khi còn tỉnh táo |
| 20:30 | Bé đi ngủ buổi tối |
Lịch ăn dặm cho trẻ 6 tháng với sữa công thức
Khi trẻ được 6 tháng, bố mẹ có thể bổ sung thêm một số loại thực phẩm giàu dinh dưỡng như bột yến mạch, rau củ kết hợp dầu ăn cho bé, đồng thời vẫn duy trì 4-5 cữ sữa công thức mỗi ngày.
| Thời gian | Hoạt động / Thực đơn tham khảo |
| 06:00 | Bé thức dậy, tự chơi trong nôi |
| 06:30 | Uống sữa công thức (210ml), chơi với ba |
| 07:00 | Mặc quần áo, chuẩn bị đến nhà trẻ |
| 07:15 | Ngủ trên đường đến nhà trẻ |
| 08:00 | Tới lớp, tham gia vui chơi cùng bạn bè |
| 10:00 | Ăn dặm: rau củ hoặc trái cây nghiền |
| 10:30 | Uống sữa công thức (120ml) |
| 10:45 | Hoạt động tự do |
| 12:00 | Giấc ngủ trưa |
| 14:00 | Uống sữa công thức (180ml), nghe truyện, nghe nhạc, chơi ngoài trời (nếu thời tiết thuận lợi) |
| 16:30 | Mẹ đón về |
| 17:00 | Ngủ trên đường về nhà |
| 18:30 | Ăn tối: ngũ cốc gạo pha cùng sữa công thức |
| 19:00 | Chơi với ba |
| 20:30 | Uống sữa công thức (180ml), âu yếm cùng ba mẹ trước giờ ngủ |
Ở giai đoạn 6 tháng tuổi, bên cạnh việc xây dựng lịch ăn dặm cho bé 6 tháng tuổi với sữa công thức, ba mẹ nên chú trọng chọn loại sữa phù hợp với hệ tiêu hóa còn non nớt của con. Một trong những gợi ý được nhiều chuyên gia dinh dưỡng khuyên dùng là sữa dê công thức Kabrita - sản phẩm nhập khẩu châu Âu, giàu dưỡng chất, giàu DHA, dễ tiêu hóa nhờ đạm sữa dê tự nhiên mềm nhỏ, giúp hạn chế táo bón và hỗ trợ bé hấp thụ tối ưu dinh dưỡng trong giai đoạn đầu đời.
Sữa dê Kabrita còn chú trọng hoàn thiện chức năng não bộ và phát triển khả năng tư duy của trẻ với nhiều dưỡng chất quý giá như DHA và ARA. Cùng với đó là 22 loại vitamin và khoáng chất thiết yếu hỗ trợ cho trẻ sức đề kháng khỏe mạnh và khả năng phát triển toàn diện từ những năm tháng đầu đời. Các mẹ có thể mua sữa dê Kabrita chính hãng tại website: https://www.kabrita.vn/collections/sua-kabrita hoặc liên hệ Tổng đài 1900 3454 để được giao tận nơi.
Nguyên tắc ăn dặm cho bé 5-6 tháng tuổi
Tập cho bé ăn dặm từ tháng thứ 5 và 6 là bước chuyển quan trọng, giúp con làm quen với thực phẩm ngoài sữa. Tuy nhiên, vì hệ tiêu hóa của bé vẫn còn non nớt nên ba mẹ cần tuân thủ những nguyên tắc sau:
- Ăn từ loãng đến đặc, từ mịn đến thô: Bắt đầu bằng bột loãng pha sữa theo tỉ lệ 1:10, sau đó tăng dần độ sệt để bé tập nuốt và làm quen với kết cấu thức ăn.
- Ăn từ ít đến nhiều: Ngày đầu chỉ nên cho 1-2 thìa (10-15ml), sau đó tăng dần lượng ăn lên 30ml, 45ml và đến khoảng 60ml/bữa sau 1 tuần, tùy khả năng tiếp nhận của bé.
- Ăn vào buổi sáng trước tiên: Giúp mẹ dễ dàng quan sát phản ứng của con (như dị ứng, đầy bụng, nôn trớ) và kịp thời điều chỉnh.
- Từ bột ngọt sang bột mặn: Ban đầu chỉ nên cho bé làm quen với bột pha sữa (bột ngọt), sau đó mới bổ sung bột mặn nấu cùng thịt, cá, trứng. Tuyệt đối không nêm gia vị và chưa nên cho ăn hải sản (tôm, cua, cá biển) vì dễ gây dị ứng và khó tiêu.
- Đa dạng dần thực phẩm: Tập cho bé làm quen từng nhóm thực phẩm trong 3-5 ngày, sau đó mới chuyển sang nhóm khác để theo dõi khả năng thích ứng.
- Không ép bé ăn: Ăn dặm ở giai đoạn này chỉ là làm quen, không phải thay thế hoàn toàn sữa. Nếu bé không hợp tác, mẹ có thể dừng lại và thử lại sau.
- Tiếp tục duy trì sữa mẹ/sữa công thức: Sữa vẫn là nguồn dinh dưỡng chính, chiếm khoảng 70-80% khẩu phần. Bé cần bú khoảng 150ml/ngày để đảm bảo đủ dưỡng chất cho quá trình tăng trưởng.
Lưu ý cho bố mẹ khi xây dựng lịch ăn dặm cho bé 5-6 tháng tuổi
Chọn thời điểm phù hợp: Bé có thể bắt đầu ăn dặm từ tháng thứ 5 nếu đã có dấu hiệu sẵn sàng (ngồi vững, hứng thú với đồ ăn), nhưng nếu chưa, bố mẹ nên đợi đến khi bé tròn 6 tháng. Trong giai đoạn này, sữa mẹ hoặc sữa công thức vẫn là nguồn dinh dưỡng chính.
- Ưu tiên chất lượng thực phẩm: Thức ăn nên là rau củ quả tươi, ngũ cốc, thực phẩm giàu dinh dưỡng, nhuyễn mịn và dễ tiêu hóa, không dùng đồ chế biến sẵn. Đảm bảo an toàn vệ sinh khi chế biến và sử dụng thìa, bát riêng cho bé.
- Nguyên tắc: 1 loại mới/3-5 ngày: Mỗi lần chỉ sử dụng một loại thực phẩm mới để dễ quan sát phản ứng của bé. Nếu có dấu hiệu dị ứng (mẩn đỏ, tiêu chảy, nôn trớ), bố mẹ sẽ dễ dàng xác định nguyên nhân.
- Không nêm gia vị: Trong 1 năm đầu, không thêm muối, đường, nước mắm, mật ong hoặc gia vị vào đồ ăn dặm bởi hệ tiêu hóa và thận của bé chưa phát triển hoàn thiện để xử lý các chất này.
- Tăng dần lượng và số bữa ăn: Bắt đầu với 1–2 bữa dặm nhỏ mỗi ngày, sau đó tăng dần theo nhu cầu và khả năng tiếp nhận của bé, tránh ép bé ăn.
- Kết hợp hài hòa với bú sữa: Cho bé bú sữa trước hoặc sau ăn dặm khoảng 30-60 phút để đảm bảo vẫn nhận đủ năng lượng từ sữa.
- Tạo thói quen ăn uống tích cực: Cho bé ngồi cùng gia đình khi ăn để bé quan sát, hứng thú hơn. Không khí vui vẻ, thoải mái giúp bé có trải nghiệm tích cực, hình thành thói quen ăn uống lành mạnh.
- Theo dõi và tham khảo chuyên gia: Nếu bé có biểu hiện bất thường như chậm tăng cân, táo bón, rối loạn tiêu hóa, da nổi mẩn, bố mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ nhi khoa hoặc chuyên gia dinh dưỡng để điều chỉnh kịp thời.
Tổng kết
Lịch ăn dặm cho bé 5-6 tháng đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành thói quen ăn uống và cung cấp dưỡng chất cho sự phát triển toàn diện của trẻ. Việc xây dựng lịch ăn dặm bé 5-6 tháng khoa học, kết hợp sữa mẹ hoặc sữa công thức phù hợp sẽ giúp bé phát triển khỏe mạnh cả về thể chất và trí tuệ. Trong đó, bố mẹ nên tham khảo ý kiến chuyên gia dinh dưỡng trước khi lên kế hoạch ăn dặm, đồng thời có thể bổ sung các sản phẩm sữa công thức chất lượng như sữa dê Kabrita để hỗ trợ tiêu hóa, miễn dịch và dinh dưỡng toàn diện cho trẻ.
Nguồn tham khảo:
Tuân thủ về mục "Nguồn thông tin tham khảo" trong Chính sách Biên tập , nếu bài viết được “dựa trên”, “tham khảo” hoặc “trích dẫn” từ nhiều bài/tài liệu/báo cáo của bên thứ 3, thì các tài liệu/nguồn/báo cáo/bài viết đều sẽ phải được ghi cụ thể ở cuối bài viết.
1. Khoa Dinh dưỡng – Bệnh viện Nhi Trung ương. 92023). Hướng dẫn ăn bổ sung cho trẻ từ 6 tháng tuổi.
https://benhviennhitrunguong.gov.vn/huong-dan-an-bo-sung-cho-tre-tu-6-thang-tuoi.html
2. World Health Organization. (2023). WHO Guideline for complementary feeding of infants and young children 6-23 months of age
