Từ bao đời nay, những lời bài hát ru con ngủ đã trở thành âm thanh thân thuộc trong tuổi thơ của mỗi người Việt. Không chỉ là giai điệu đưa bé vào giấc ngủ say, lời ru còn chất chứa tình thương bao la của mẹ cha, gửi gắm những ước mong bình yên, khỏe mạnh cho con. Dù ở Bắc – Trung – Nam, mỗi miền lại có những câu ru riêng, mộc mạc và giàu cảm xúc, tạo nên nét đẹp văn hóa truyền thống được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết hơn qua bài viết dưới đây nhé!
Tại sao hát ru giúp bé nhanh vào giấc và ngủ ngon hơn?
Hát ru giúp bé dễ đi vào giấc ngủ và ngủ sâu hơn vì nó tác động đến tâm lý, sinh lý và cảm xúc của trẻ theo nhiều cách:
- Âm điệu nhẹ nhàng, nhịp điệu lặp lại: Lời bài hát ru bé ngủ thường có giai điệu chậm rãi, nhịp đều đặn, giống nhịp tim hay nhịp thở khi bé còn trong bụng mẹ. Điều này tạo cảm giác an toàn cho bé, giúp bé thư giãn và dễ chìm vào giấc ngủ.
- Giọng hát quen thuộc của mẹ: Âm thanh quen thuộc mang lại sự gắn kết và cảm giác được che chở. Điều này kích thích hormone oxytocin giúp bé cảm thấy yên tâm, giảm lo âu, từ đó ngủ sâu hơn.
- Hiệu ứng ru ngủ tự nhiên: Sự lặp lại đều đặn trong lời hát ru ngủ và giai điệu có tác dụng giống như nhạc nền xoa dịu hệ thần kinh, giảm kích thích quá mức khiến bé dễ dàng thả lỏng.
- Tạo thói quen ngủ lành mạnh: Khi bé được nghe hát ru thường xuyên trước giờ ngủ, não bộ sẽ ghi nhớ và hình thành tín hiệu là khi nghe hát ru sẽ đến giờ ngủ. Từ đó bé sẽ nhanh chóng đi vào nề nếp ngủ ổn định.
Tuyển tập lời bài hát ru con ngủ 3 miền đơn giản, dễ thuộc, giúp bé ngủ ngon
Những lời ru ngọt ngào từ ba miền đất nước không chỉ đưa bé vào giấc ngủ êm đềm mà còn gửi gắm tình yêu thương, sự gắn kết và cả nét đẹp văn hóa dân gian được truyền qua bao thế hệ. Cùng Kabrita khám phá 10 lời bài hát ru bé ngủ, dễ thuộc, dễ hát mà mẹ có thể áp dụng:
Lời bài hát ru con ngủ Bắc Bộ hay nhất
Lời những bài hát ru con Bắc Bộ thường có nhịp điệu chậm rãi, du dương. Nội dung giản dị, gắn bó đồng ruộng, cuộc sống thường nhật và lời nhắn gửi tình thương, đạo lý. Dưới đây là lời những bài hát ru con Bắc Bộ hay nhất mẹ có thể tham khảo:
1. Cái ngủ mày ngủ cho ngoan (Dân ca Bắc Bộ)
“Cái ngủ mày ngủ cho ngoan,
Để mẹ đi cấy đồng xa với cha.
Cái ngủ mày ngủ cho ngoan,
Để cha đi cấy mẹ sang gieo trồng.
Ru hời… ru hời…
Cái ngủ mày ngủ cho ngoan.”
2. Chú Cuội ngồi gốc cây đa (Dân ca Bắc Bộ)
Cái cò đi đón cơn mưa
Tối tăm mù mịt, ai đưa cò về
Cò về thăm quán cùng quê
Thăm cha, thăm mẹ, cò về thăm anh.
►Tham khảo lời bài hát ru video dưới đây:
3. Lời bài hát ru Con cò bay lả bay la (Ca dao ru con)
“À ơi…
Con cò bay lả bay la,
Bay từ cửa phủ bay ra cánh đồng.
À ơi…
Con ơi nhớ lấy câu này,
Công cha nghĩa mẹ công thầy chớ quên.”
4. Cái bống (Dân ca Bắc Bộ)
“Cái Bống là cái Bống bang,
Mẹ Bống yêu Bống, Bống càng làm ngoan.
Bống ăn, Bống ngủ Bống chơi,
Bống học chữ đẹp để rồi Bống xem.”
5. Con cò mày đi ăn đêm
À ơi
Con cò mày đi ăn đêm
Đậu phải cành mềm lộn cổ xuống ao
À ơi
Ông ơi, ông vớt tôi nao
Tôi có lòng nào ông hãy xáo măng
À ơi
Có xáo thì xáo nước trong
Đừng xáo nước đục đau lòng cò con.
►Tham khảo lời bài hát ru video dưới đây:
6. Thằng Bờm có cái quạt mo
Thằng Bờm có cái quạt mo
Phú ông xin đổi ba bò chín trâu
Bờm rằng, Bờm chẳng lấy trâu
Phú ông xin đổi ao sâu cá mè
Bờm rằng, Bờm chẳng lấy mè
Phú ông xin đổi một bè gỗ lim
Bờm rằng, Bờm chẳng lấy lim
Phú ông xin đổi đôi chim đồi mồi
Bờm rằng, Bờm chẳng lấy mồi
Phú ông xin đổi nắm xôi Bờm cười.
► Tham khảo lời bài hát ru video dưới đây:
7. Công cha như núi Thái Sơn
Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra
Con ơi muốn nên thân người
Lắng tai nghe lấy những lời mẹ cha
Một lòng thờ mẹ kính cha
Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con.
Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển Đông
Núi cao biển rộng mênh mông
Cù lao chín chữ, cù lao chín chữ ghi lòng con ơi.
► Tham khảo lời bài hát ru video dưới đây:
8. Trâu ơi ta bảo trâu này
Trên đồng cạn, dưới đồng sâu
Chồng cày vợ cấy, con trâu đi bừa
Trâu ơi ta bảo trâu này
Trâu ra ngoài ruộng trâu cày với ta
Cấy cày vốn nghiệp nông gia
Ta đây trâu đấy ai mà quản công
Bao giờ cây lúa còn bông
Thời còn ngọn cỏ ngoài đồng trâu ăn.
9. Cái cò cái vạc cái nông
Sao mày dẵm lúa nhà ông hỡi cò
không không, tôi đứng trên bờ
Mẹ con cái diệc đổ thừa cho tôi
à ơi..
10. Trèo lên cây bưởi hái hoa
Trèo lên cây bưởi hái hoa,
Bước xuống vườn cà, hái nụ tầm xuân.
Nụ tâm xuân nở hoa xanh biếc,
Em đi lấy chồng, anh tiếc lắm thay.
Ba đồng một miếng trầu cay,
Sao anh không hỏi những ngày còn không.
Bây giờ em đã có chồng,
Như chim vào lồng, như cá cắn câu.
Cá cắn câu biết đâu mà gỡ,
Chim vào lồng, biết thuở nào ra.
Lời bài hát ru con ngủ Trung Bộ
Các khúc hát ru con Trung Bộ thường có âm điệu chậm, da diết, ngân nga dài. Lời ru hát con ầu ơ giàu tính hình ảnh, gắn với thiên nhiên, lao động vất vả, ví dụ như:
1. Lời bài hát ru con ầu ơ ví dầu
Ầu ơ… Ví dầu con cá nấu canh
Bỏ tiêu cho ngọt
Bỏ hành cho thơm
Ầu ơ… Kho tiêu kho ớt kho hành
Kho ba lượng thịt
Ầu ơ… Kho ba lương thịt
Để dành cho con
Ầu ơ… Rủ nhau đi bắt chuồn chuồn
Khi vui nó đậu
Ầu ơ… Khi vui nó đậu
Khi buồn nó bay
Ầu ơ… Chiều chiều vịt lội cò bay
Con voi bỏ mía
Ầu ơ… Con voi bỏ mía
Chạy ngay ra đường
Ầu ơ… Chiều chiều ngư phủ đi câu
Sâu bắt ngư phủ
Biết đâu mà tìm
Ầu ơ… Tìm vàng tìm bạc dễ tìm
Chứ tìm câu nhân nghĩa
2. Lời bài hát ru con ầu ơ ví dầu cầu ván
Ầu ơ ví dầu
Cầu ván đóng đinh
Cầu tre lắt lẻo gập ghềnh khó đi
Chứ khó đi mẹ dắt con đi
Con thi trường học
Ầu ơ… Con thi trường học
Mẹ thi trường đời.
Chiều chiều chim vịt kêu chiều
Bâng khuâng nhớ mẹ
Chín chiều ruột đau
3. Ru con (Dân ca Trung Bộ)
“Ầu ơ…
Mẹ thương con có hay chăng,
Thương từ khi thai nghén trong lòng.
Mấy năm trường khó nhọc đã xong,
Mấy nắng mưa dãi dầu mẹ chịu.
Ầu ơ…
Con ơi con ngủ cho ngoan,
Để mẹ gánh nước rửa bành con voi.”
4. Chiều chiều ra đứng ngõ sau
“Ầu ơ…
Chiều chiều ra đứng ngõ sau,
Trông về quê mẹ ruột đau chín chiều.
Ầu ơ…
Chiều chiều ra đứng ngõ này,
Trông về quê mẹ, nhớ thầy mẹ ru.”
5. Cái cò đi đón cơn mưa
“Ầu ơ…
Cái cò đi đón cơn mưa,
Tối tăm mù mịt ai đưa cò về?
Ầu ơ…
Con ơi ngủ cho ngoan,
Kẻo cò đi mất cò tan giấc rồi.”
Lời bài hát ru con ngủ miền nam
Lời bài hát ru con ngủ miền Nam mang một nét riêng mộc mạc và gần gũi, với lời ca giản dị, dí dỏm, gắn liền hình ảnh sông nước, đồng ruộng thân quen. Những câu ru thường có nhịp điệu tự nhiên, đều đặn, dễ nhớ, dễ hát, tạo cảm giác êm ái và dễ dàng đi vào lòng người nghe. Sau đây là lời những bài hát ru con Nam Bộ
1. Ví dầu cầu ván đóng đinh
“Ầu ơ…
Ví dầu cầu ván đóng đinh,
Cầu tre lắt lẻo gập ghềnh khó đi.
Khó đi mẹ dắt con đi,
Con đi trường học, mẹ đi trường đời.”
► Tham khảo lời bài hát ru video dưới đây:
2. Ầu ơ… Gió đưa gió đẩy, về rẫy ăn còng
Ầu ơ… Tôm càng lột vỏ bỏ đuôi,
Giã gạo cho trắng, ầu ơ… Giã gạo cho trắng, mà nuôi mẹ già.
Ầu ơ… Gió đưa gió đẩy, về rẫy ăn còng,
Về sông ăn cá, ầu ơ… về đồng ăn cua.
Ầu ơ… Đố ai bắt kiến nhổ lông,
Sa mưa không ướt, thì lòng có nhau.
Ầu ơ… Đố ai lắn xuống vực sâu mà đo miệng cá,
Ầu ơ… Đố ai lắn xuống vực sâu mà đo miệng cá,
Ầu ơ… Mà đo miệng cá uốn lưỡi câu cho vừa.
Ầu ơ… Ầu ơ…
► Tham khảo lời bài hát ru video dưới đây:
3. Lời bài hát ru "Con ơi con ngủ cho ngoan"
Hò hơ ơ....
Mẹ cha như chiếc lá vàng đun đưa trước gió
Ϲhứ đun đưa trước gió biết ngàу nào rơi.
Ϲâу khô đâu dễ mọc chồi
Ϲha mẹ già rồi đâu dễ sống đời với con
Ϲòn cha còn mẹ thì hơn
Không cha không mẹ như đàn đứt dâу.
Một mai đâу cha mẹ xa rồi
Thân con trơ trội giữa đời bơ vơ
Đường trần không cha vắng mẹ một ngàу
Ai khuуên ai nhủ lo từng giấc ngủ miếng ăn.
Ɲhững đêm trở lạnh canh dài
Ϲòn ai sửa gối kéo mền đắp cho.
Ϲon naу khôn lớn nên người
Mẹ cha như bóng nắng chiều hắt hiu
Ϲòn lại bao nhiêu thời gian con báo hiếu
Khó mong đáp đền hết nỗi gian lao.
Ơn cha như núi lưng trời
Ɲghĩa mẹ như nước sông ngoài biển đông
Ɲúi cao biển rộng mênh mông
Ϲù lao chín chữ con ghi lòng mẹ cha ơi!
► Tham khảo lời bài hát ru video dưới đây:
4. Đèn Sài Gòn ngọn xanh ngọn đỏ
Đèn Sài Gòn ngọn xanh ngọn đỏ,
Đèn Mỹ Tho ngọn tỏ ngọn lu.
Anh về anh học chữ "nhu" (nhẫn nại),
Ba thu em cũng đợi, ngàn năm em cũng chờ.
Ầu ơ... Anh về anh học chữ "nhu".
Thương em, em mới, thương yêu anh nhiều.
5. Lý cây bông
Hò ơ... Cây bông là cây bông trắng,
Lá bông là lá bông xanh.
Bông trắng nở cho chị hai, ớ ơ...
Bông xanh nở cho con trai, con gái.
Con ngủ ngoan, mai sau khôn lớn.
Ầu ơ... Lá bông là lá bông xanh.
Hướng dẫn kỹ thuật hát ru chuẩn giúp bé ngủ ngon tức thì
Hát ru từ lâu đã trở thành một bí quyết vàng giúp bé dễ dàng chìm vào giấc ngủ ngon. Không cần giọng hát thật hay, chỉ cần sự ấm áp và nhịp điệu nhẹ nhàng, bé sẽ cảm nhận được tình yêu thương và sự an toàn từ mẹ. Khi hát ru, mẹ nên chọn những giai điệu chậm rãi, lặp lại đều đặn, và giữ âm lượng vừa phải để bé dễ thư giãn.
Tuy nhiên, Việc thuộc lời bài hát ru con ngủ mới chỉ là một nửa chặng đường. Để lời ru phát huy tối đa "phép thuật" dỗ bé ngủ ngon, bạn cần nắm vững những kỹ thuật hát và động tác phối hợp chuẩn xác.
Bí quyết cho giọng hát ru ấm áp
Nhiều cha mẹ e ngại giọng mình không hay, nhưng khoa học chứng minh rằng, sự đều đặn và tông giọng thấp quan trọng hơn độ "mỹ miều" của giọng hát.
- Tông Giọng – Hãy Hát Thấp Hơn Bình Thường: Tông giọng cao dễ khiến bé giật mình và tỉnh giấc. Hãy tập hát bằng giọng trầm, ấm (tương tự như khi bạn nói thì thầm), không lên bổng xuống trầm đột ngột.
- Tốc Độ – Đồng Bộ Với Nhịp Tim: Tốc độ hát lý tưởng là 60-80 nhịp/phút. Tốc độ này mô phỏng nhịp tim của mẹ mà bé đã quen thuộc khi còn trong bụng.
- Hơi Thở – Hát Bằng Bụng (Giọng Tròn): Khi hát bằng hơi bụng, âm thanh phát ra sẽ tròn, vang và ấm áp hơn, tránh được sự căng thẳng, gắt gỏng thường thấy ở hơi cổ họng.
- Lặp Lại – Liệu Pháp Thôi Miên Âm Thanh: Bé sơ sinh rất yêu thích sự lặp lại. Bạn không cần phải hát hết một bài ru quá dài. Chỉ cần lặp đi lặp lại một đoạn Aơi... hoặc một khổ thơ ngắn của lời bài hát ru con ngủ yêu thích.
- Ánh Mắt – Truyền Sự Yên Tâm: Trong khi ru, hãy nhìn vào bé với ánh mắt dịu dàng, trìu mến.
Kết hợp động tác ru con hiệu quả
- Đồng Bộ Tuyệt Đối Giữa Nhịp Hát và Đung Đưa: Nếu bạn ru bằng võng hoặc nôi, tốc độ đưa võng phải khớp hoàn hảo với nhịp điệu của câu hát (khoảng 60-80 lần đung đưa/phút). Sự không đồng bộ có thể khiến bé bị xao nhãng hoặc chóng mặt.
- Thiết Lập "Nơi Ru" Cố Định: Hãy tạo thói quen ru bé tại một địa điểm cố định (ví dụ: chiếc ghế bập bênh, chiếc võng đó, hoặc một góc phòng yên tĩnh).
- Kỹ Thuật "Đưa Con Xuống Giường": Khi bé đã thiu thiu ngủ, hãy hát khẽ hơn và giảm dần biên độ đung đưa. Đặt bé xuống giường khi bé đã ngủ sâu nhưng vẫn còn cử động nhẹ.
Tổng hợp lời ru con ngủ không lời (Instrumental) và tiếng ồn trắng
Trong cuộc sống hiện đại, đôi khi cha mẹ quá bận rộn hoặc quá mệt để duy trì giọng hát. Đây là lúc các công cụ âm thanh hiện đại trở nên hữu ích.
Vậy khi nào nên dùng âm nhạc Instrumental thay thế lời ru?
Lưu ý: Âm nhạc không lời không thể thay thế hoàn toàn tình cảm của lời ru mẹ, nhưng là một giải pháp cứu cánh tuyệt vời trong các trường hợp:
- Mẹ bị ốm, viêm họng hoặc phải vắng nhà.
- Giúp bé không quá phụ thuộc vào sự có mặt của mẹ để ngủ.
- Bé cần một âm thanh nền ổn định để ngủ sâu (đặc biệt trong môi trường ồn ào).
>>> Mẹ có thể quan tâm:
Tạm kết
Những lời bài hát ru con ngủ không chỉ là âm điệu đưa bé vào giấc ngủ mà còn là sợi dây gắn kết yêu thương giữa mẹ cha và con cái. Dù là lời ru dân gian mộc mạc hay những giai điệu hiện đại, tất cả đều mang chung một ý nghĩa: trao gửi tình thương, sự vỗ về và chở che. Hy vọng qua tuyển tập lời ru này, cha mẹ sẽ tìm thấy những câu hát phù hợp để ru bé ngủ ngon, đồng thời lưu giữ nét đẹp văn hóa truyền thống đã theo chân bao thế hệ người Việt.
Để đảm bảo tính xác thực, các tác giả của Kabrita Việt Nam bắt buộc phải sử dụng nguồn dữ liệu gốc cho bài viết của mình. Các nguồn này bao gồm báo cáo chuyên đề, dữ liệu chính phủ, nghiên cứu gốc và phỏng vấn trực tiếp với các chuyên gia y tế, dinh dưỡng. Chúng tôi cũng tham khảo các công trình nghiên cứu liên quan từ những nhà xuất bản uy tín. Bạn có thể xem toàn bộ tiêu chuẩn về sản xuất nội dung chính xác và khách quan trong Chính sách biên tập của chúng tôi.
1. UNICEF. (n.d.). How Music Affects Your Baby’s Brain.
https://www.unicef.org/parenting/child-development/how-music-affects-your-babys-brain-class
2. Chung, J. M., Rung, A., & Chung, J. P. (2021). The Effect of Lullabies and Classical Music on Physiological Parameters and State of Comfort in Preterm Infants. PloS One, 16(6), e0253410.
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8220405/
3. WebMD. (2023). What to Know About Lullabies.
