Tham vấn y khoa: Bác sĩ Đặng Thị Thu Thủy
Chứng bất dung nạp lactose ảnh hưởng lớn đến khả năng hấp thu dưỡng chất của trẻ, thậm chí có thể dẫn đến rối loạn tiêu hóa, thiếu canxi, vitamin D, suy dinh dưỡng,... Vậy chính xác thì bất dung nạp lactose là gì và trẻ gặp tình trạng này có nguy hiểm không? Mời quý phụ huynh cùng tìm hiểu qua bài viết sau đây nhé!
Bất dung nạp lactose là gì?
Bất dung nạp lactose là tình trạng cơ thể không thể tiêu hóa hoàn toàn đường lactose (một loại đường có trong sữa) do thiếu hụt enzyme lactase.
Cụ thể, enzyme lactase được tiết ra ở ruột non để hỗ trợ tiêu hóa và hấp thu đường lactose. Tuy nhiên với người gặp tình trạng bất dung nạp lactose thì cơ thể không thể tiết ra đủ lượng lactase để phân giải đường lactose. Vì thế, đường lactose có trong thức ăn sẽ đi vào đại tràng và bị vi khuẩn phân hủy thành chất lỏng và khí, từ đó gây ra các vấn đề về tiêu hóa như đầy hơi, tiêu chảy,...
Các hình thức bất dung nạp lactose bao gồm:
- Bất dung nạp nguyên phát: Thường xuất hiện ở trẻ đã lớn sử dụng rất ít sữa, hoặc thậm chí hoàn toàn không sử dụng sữa và các sản phẩm từ sữa. Đến khi sử dụng lại sữa thì cơ thể trẻ thiếu enzyme lactase nên không dung nạp lactose.
- Bất dung nạp thứ phát: Tình trạng không dung nạp lactose thứ phát diễn ra sau khi đường ruột của trẻ bị vi khuẩn, virus tấn công.
- Bất dung nạp bẩm sinh: Tỷ lệ trẻ gặp bất dung nạp bẩm sinh khá thấp và thường xảy ra với trẻ sinh non có hệ tiêu hóa kém và lượng enzyme lactase thấp.
>> Xem thêm: Đường Lactose trong sữa là gì và vai trò với sức khỏe của bé?
Khi cơ thể thiếu hụt enzyme lactase phân giải đường lactose sẽ dẫn đến hiện tượng bất dung nạp lactose không thể tiêu hóa sữa và các sản phẩm từ sữa.
Nguyên nhân gây không dung nạp lactose
Nguyên nhân chính gây ra tình trạng không thể dung nạp lactose vẫn là do thiếu enzyme lactase. Vì men lactase nằm ở lớp vi nhung mao ruột non, nên bất cứ nguyên nhân nào làm tổn thương đường ruột của bé hoặc gây ảnh hưởng đến việc sản sinh men lactase. Đều dẫn đến hiện tượng bất dung nạp đường lactose.
Các nguyên nhân khác cụ thể như:
- Các bệnh lý tiêu hóa: Khi trẻ mắc các bệnh lý tiêu hóa như bệnh Celiac, viêm ruột non do vi khuẩn, virut, , bệnh Crohn,... làm tổn thương niêm mạc ruột, dẫn đến lượng lactase trong ruột bị thiếu hụt.
- Bất dung nạp lactose bẩm sinh: Một số trường hợp trẻ gặp hiện tượng không dung nạp lactase ngay khi vừa chào đời.
Bên cạnh đó còn có các yếu tố nguy cơ làm tăng nguy cơ gây ra hiện tượng bất dung nạp lactose:
- Tuổi tác: Người lớn tuổi có nhiều khả năng gặp tình trạng bất dung nạp lactose hơn trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.
- Chủng tộc: Đối tượng thường bị bất dung nạp lactose thường là người Châu Á, Châu Mỹ gốc Phi hoặc gốc Mexico.
- Trẻ sinh non: Ở giai đoạn tam cá nguyệt thứ 3, nồng độ enzyme lactase tăng cao. (ba tháng cuói thai kỳ là thời gian hoạt tính của men lactase tăng cao nhất. Vì thế trẻ sinh non thường có enzyme lactase bị giảm, tăng nguy cơ gặp tình trạng bất dung nạp lactose.
- Ảnh hưởng từ việc điều trị ung thư: Người từng có các biến chứng về tiêu hóa do điều trị ung thư bằng hóa - xạ trị thì cơ thể dễ có hiện tượng bất dung nạp lactose.
Triệu chứng bất dung nạp đường lactose
Người bị bất dung nạp đường lactose sau khi uống sữa hoặc ăn các sản phẩm từ sữa khoảng 2 giờ sẽ có các triệu chứng như đầy hơi, tiêu chảy, buồn nôn, đau bụng,...
Với trẻ nhỏ, các triệu chứng bất dung nạp lactose có thể xảy ra bao gồm nôn ói, viêm da, đầy hơi chướng bụng, tiêu chảy có bọt, sôi bụng, kém ngủ, tăng cân ít,...
Đối tượng nào dễ bị bất dung nạp lactose?
Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ (đặc biệt là trẻ dưới 3 tuổi) là đối tượng dễ gặp chứng bất dung nạp lactose do hệ tiêu hóa của con non nớt cùng khả năng hấp thu và đề kháng vẫn còn yếu kém. Ngoài ra, trẻ vị thành niên và người trưởng thành cũng có thể không dung nạp lactose do cơ thể có ít enzyme lactase (vì thói quen uống sữa ở trẻ lớn và người lớn giảm hoặc không duy trì nữa, nên đường ruột không sản sinh ra men Lactase nữa).
Không dung nạp lactose có nguy hiểm không?
Nếu không điều trị tình trạng không dung nạp lactose sớm thì có thể ảnh hưởng lớn đến sức khỏe, đặc biệt là tác động tiêu cực đến khả năng phát triển của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Theo đó, trẻ có thể thường xuyên bị rối loạn tiêu hóa, thiếu canxi, vitamin, ăn uống kém, suy dinh dưỡng,...
Tình trạng không dung nạp lactose ở trẻ cần được điều trị sớm để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe của con.
Nên làm gì khi bị bất dung nạp lactose?
Sau đây là các giải pháp gợi ý giúp khắc phục tình trạng không dung nạp lactose:
Đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ
Khi thấy con có triệu chứng bất dung nạp lactose, mẹ có thể áp dụng các cách sau đây:
- Ngưng cho trẻ dùng sữa hoặc sản phẩm chứa đường lactose.
- Với trẻ đang bú mẹ, nên tiếp tục cho bú mẹ để hấp thu đầy đủ dưỡng chất giúp trẻ hồi phục hệ tiêu hóa và tăng cường bảo vệ miễn dịch.
- Nếu trẻ dùng sữa công thức, mẹ nên đổi sang loại sữa free lactose. Tuy nhiên mẹ không nên lạm dụng sữa free lactose vì vẫn cần đường lactose cho sự phát triển của trẻ. Đường lactose là năng lượng nuôi mô não, cũng như kích thích lợi khuẩn trong đường ruột phát triển, giúp trẻ có hệ tiêu hóa và miễn dịch đường ruột khỏe mạnh, nên khi trẻ hết các biểu hiện bất dung nạp lactose, mẹ nên cho trẻ dùng lại sữa công thức bình thường.
- Bổ sung men vi sinh theo chỉ định của bác sĩ.
Đối với trẻ lớn hơn và người trưởng thành
Với trẻ lớn và người trưởng thành, có thể khắc phục tình trạng bất dung nạp lactose bằng những giải pháp sau đây:
- Giảm tiêu thụ thực phẩm chứa lactose, không nên kiêng lactose triệt để.
- Cân nhắc lượng đường lactose phù hợp để tiêu thụ mỗi ngày. Tập làm quen lại với sữa có đường lactose bằng việc bổ sung mỗi ngày một ít, để cơ thể thích nghi và kích thích đường ruột sản sinh ra men lactase.
- Lựa chọn thực phẩm chứa ít lactose, giàu canxi như bông cải xanh, cải xoăn, củ cải xanh, hạnh nhân, đậu nành, đậu phụ,...
Một số lầm tưởng về tình trạng bất dung nạp lactose
Thường có những lầm tưởng về tình trạng bất dung nạp lactose như sau:
Lầm tưởng 1: Con người không tiêu thụ lactose
Sự thật là lactose có trong sữa mẹ và trẻ sơ sinh tiêu hóa, hấp thu lactose từ sữa mẹ. Đồng thời, tình trạng bất dung nạp lactose ở trẻ nhỏ rất hiếm gặp.
Lầm tưởng 2: Lactose khác nhau giữa các loại sữa có nguồn gốc khác nhau
Sự thật là lactose ở mọi loại sữa đều giống nhau về mặt cấu trúc, hóa học. Điều này cũng có nghĩa là lactose trong sữa mẹ cũng giống hệt trong sữa bò và sữa dê.
Lầm tưởng 3: Sữa công thức cho trẻ sơ sinh không nên có chứa lactose
Carbohydrate là nguồn năng lượng cần thiết cho trẻ sơ sinh. Do lactose là carbohydrate cơ bản của sữa mẹ nên cũng trở thành nguồn carbohydrate ưu thế trong sữa công thức. Và nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng lactose có lợi cho hệ khuẩn đường ruột và giúp hấp thu canxi.
Lactose là nguồn carbohydrate ưu thế trong sữa công thức và đây cũng là thành phần có lợi cho hệ khuẩn đường ruột và tăng cường hấp thu canxi
Lầm tưởng 4: Lactose gây ra các triệu chứng khó chịu ở hệ tiêu hoá liên quan đến sữa
Sự thật là tình trạng mẫn cảm với sữa bò, không phải bất dung nạp lactose, có thể là nguyên nhân gây ra một số vấn đề tiêu hoá ở một số trẻ.
Lactose thường bị mang tiếng xấu, nhưng tình trạng bất dung nạp lactose thường hiếm gặp và có thể không phải là nguyên nhân dẫn đến các triệu chứng có liên quan đến dị ứng sữa bò. Do protein trong sữa dê dịu nhẹ hơn, sữa dê Kabrita có thể là một giải pháp thay thế tốt cho những trẻ mẫn cảm với sữa bò hoặc không sử dụng sữa bò do thói quen. Bạn nên trao đổi với bác sĩ trước khi quyết định đổi qua sữa dê Kabrita cho bé con mình nhé.
Sữa dê Kabrita dịu nhẹ với hệ tiêu hóa non nớt của bé, cùng những cải tiến ưu việt trong công thức giúp hệ tiêu hoá khoẻ, giúp bé phát triển toàn diện và khỏe mạnh:
- Dễ tiêu hóa và hấp thu, hạn chế rối loạn tiêu hóa: Sữa dê Kabrita có 100% thành phần đạm quý A2 dễ tiêu hóa, hạn chế dị ứng, không chứa A1 ß-casein - thành phần gây ra rối loạn tiêu hóa ở trẻ. Cùng với nồng độ αs1-casein tạo mảng sữa đông mềm, nhỏ giúp bé yêu đi ngoài tốt, giảm thiểu táo bón, đầy bụng, tiêu chảy,...
- Tăng đề kháng: Thành phần HMO có trong sữa dê Kabrita hỗ trợ trẻ phát triển hệ miễn dịch, tăng sức bảo vệ, chống lại các tác nhân gây bệnh.
- Hỗ trợ hệ tiêu hóa hoạt động khỏe mạnh, tăng cường trí não: Sữa dê Kabrita bổ sung các dưỡng chất thiết yếu GOS, Nucleotide, β-palmitate, DHA & ARA giúp tăng cường sức khỏe đường ruột, hỗ trợ trẻ phát triển toàn diện từ thể chất đến trí tuệ.
Sữa dê Kabrita - giải pháp tiêu hóa dịu nhẹ từ sữa dê được rất nhiều mẹ nuôi con thông thái hiện nay tin chọn.
Bên cạnh nguồn dinh dưỡng dịu mát, cân đối, sữa dê Kabrita còn được nhập khẩu và phân phối chính ngạch tại Việt Nam. Mẹ có thể dễ dàng đặt mua sản phẩm qua website Kabrita hoặc các đại lý chính hãng, trang thương mại điện tử.
Trên đây là những thông tin giúp mẹ hiểu hơn về hiện tượng bất dung nạp lactose. Ngoài ra, để có thêm nhiều kiến thức nuôi con và vững vàng đồng hành cùng con khôn lớn, mẹ hãy đón đọc nhiều bài viết bổ ích khác từ Kabrita nhé! Truy cập tại https://www.kabrita.vn/blogs/all.
> Xem thêm:
