Tham vấn y khoa: Bác sĩ Đặng Thị Thu Thủy

Bé lười ăn là vấn đề khiến nhiều phụ huynh đau đầu bởi nếu tình trạng này kéo dài sẽ ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe của con. Hiểu được điều này, bài viết hôm nay đã tổng hợp các thông tin hữu ích giúp bố mẹ biết cách xây dựng thực đơn cho trẻ biếng ăn chuẩn khoa học, ngon miệng mà vẫn đủ chất. Cùng tìm hiểu nhé!

Nguyên tắc xây dựng thực đơn cho trẻ biếng ăn mẹ cần biết

Khi xây dựng thực đơn cho bé biếng ăn và suy dinh dưỡng, phụ huynh cần lưu ý:

Thực đơn đảm bảo 4 nhóm dưỡng chất thiết yếu

Khi thiết kế thực đơn cho trẻ, điều quan trọng là phải đảm bảo cung cấp đủ các nhóm chất dinh dưỡng cần thiết. Bao gồm chất đạm (có trong thịt, cá, trứng, sữa…), chất đường bột (từ gạo, khoai, bắp, ngũ cốc…), chất béo (trong dầu ăn, dầu mè, dầu oliu, mỡ động vật…), vitamin và khoáng chất (chứa trong các loại rau xanh, củ quả, trái cây…).

Bổ sung các vi chất giúp cải thiện biếng ăn

Ngoài khẩu phần ăn đủ dưỡng chất, bố mẹ nên kết hợp bổ sung thêm một số vi chất hỗ trợ trẻ ăn ngon miệng hơn, như:

• Kẽm: Là vi chất quan trọng tham gia vào hoạt động enzyme trong cơ thể, đồng thời góp phần chuyển hóa các chất dinh dưỡng và phân chia tế bào. Đó là lý do vì sao thiếu kẽm làm trẻ chậm lớn, rối loạn vị giác gây biếng ăn, giảm sức đề kháng hay mắc bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp…
• Lysin: Đây là một axit amin thiết yếu giúp hình thành và tổng hợp protein trong cơ thể cũng như hỗ trợ sản sinh carnitine - dưỡng chất đóng vai trò chuyển hóa axit béo thành năng lượng. Nếu thiếu hụt Lysine trẻ sẽ hay mệt mỏi, buồn nôn, đau đầu, giảm cảm giác thèm ăn…
• Vitamin nhóm B: Không chỉ giúp chuyển hóa năng lượng trong cơ thể, vitamin nhóm B còn là vi chất quan trọng, tốt cho sức khỏe gan, da, tóc, đặc biệt là hệ thần kinh. Do đó, việc bổ sung các loại vitamin B trong thực đơn trẻ biếng ăn là rất cần thiết, giúp trẻ tăng khả năng miễn dịch, tăng hấp thu, cải thiện vị giác ăn ngon hơn.
• Sắt: Trẻ biếng ăn thường bị thiếu máu do thiếu sắt nghiêm trọng. Nếu không được cung cấp đủ sắt, cơ thể sẽ không thể tạo ra hemoglobin và hồng cầu, đồng nghĩa các cơ và mô không nhận được đủ lượng oxy cần thiết.

Bổ sung thực phẩm giàu các nhóm vi chất thiết yếu trong chế độ ăn uống hàng ngày của trẻ giúp thúc đẩy quá trình chuyển hóa, hấp thu dinh dưỡng và năng lượng.

> Xem thêm: [Tư vấn] Trẻ biếng ăn chậm tăng cân nên bổ sung gì mới tốt?

Đa dạng món ăn, cách chế biến và trình bày đẹp mắt

Để trẻ không có cảm giác nhàm chán mỗi khi ăn, mẹ đừng quên luân phiên thay đổi các món trong thực đơn cho trẻ biếng ăn và sáng tạo trong cách chế biến. Hãy liên tục thay đổi khẩu vị của con bằng cách chuyển đổi giữa các món cơm, cháo, súp với canh, chiên giòn hay xào. 

Bên cạnh đó, những món ngon cho trẻ biếng ăn nếu được trang trí bằng nhiều màu sắc hay đựng trong chén, bát có hình thù ngộ nghĩnh, vui nhộn sẽ thu hút sự thích thú của bé, từ đó hào hứng ăn hơn.

Ngoài ra, phụ huynh cần nhớ rằng, nên tập cho bé thói quen ăn uống lành mạnh, ăn đúng giờ - đúng cữ, thời điểm ăn vặt cách xa bữa ăn chính với các món dễ tiêu hóa như sữa chua, nước ép, sinh tố, hạn chế nêm nếm hay đun nấu nhiều lần…

TOP 8 nhóm thực phẩm nên có trong thực đơn biếng ăn của trẻ

Dưới đây là những thực phẩm giàu các vi chất giúp trẻ ăn ngon, hấp thu tốt mà phụ huynh có thể tham khảo để bổ sung vào thực đơn của con:

Thịt gia cầm và các loại thịt đỏ

Không chỉ dễ kiếm, dễ ăn, các loại thịt gà, thịt heo và thịt bò còn có rất nhiều lợi ích đối với sức khỏe của bé. Theo đó, thịt gà rất giàu protein dễ tiêu hóa, giúp trẻ phát triển cơ bắp. Thịt nạc heo, đặc biệt là phần thịt thăn có chứa nhiều chất béo, calo và vitamin B1 hỗ trợ kích thích vị giác. Còn thịt bò giàu đạm, kẽm mẹ nên bổ sung vào bữa ăn bằng cách nấu cháo, ninh hầm, làm súp… nhằm đa dạng món cho trẻ đổi khẩu vị.

Các loại hải sản

Tôm, cua, động vật có vỏ là những thực phẩm giàu hàm lượng kẽm, vitamin và khoáng chất hỗ trợ bé ăn ngon, lớn nhanh và phát triển cơ xương cứng cáp. Mẹ có thể chế biến hải sản bằng cách nấu súp, cháo hoặc hấp sả gừng cho bé ăn, nhưng tránh kết hợp cùng trái cây có thể làm giảm khả năng hấp thu dinh dưỡng.

Sữa và các chế phẩm từ sữa

Trong thực đơn cho trẻ biếng ăn, sữa và các chế phẩm từ sữa như sữa chua, phô mai, bơ… là món ăn không thể thiếu. Đây đều là những thực phẩm có hàm lượng dinh dưỡng cao, đặc biệt sữa rất giàu protein, chất béo, các vi dưỡng chất cần thiết giúp cơ thể trẻ phát triển khỏe mạnh. Chưa kể, trong sữa còn chứa nhiều canxi, vitamin D thúc đẩy con phát triển chiều cao đạt chuẩn.

Sữa là “người bạn” tuyệt vời cung cấp dưỡng chất tối ưu để bé phát triển và phòng tránh suy dinh dưỡng.

> Xem thêm: Những thực phẩm phát triển chiều cao dành cho trẻ

Các loại rau xanh

Với các bé gặp tình trạng biếng ăn, lười ăn do có vấn đề về tiêu hóa mẹ nên tăng cường các loại rau xanh. Hàm lượng cao chất xơ trong rau sẽ hỗ trợ hoạt động tiêu hóa của trẻ, nhờ đó giúp con ăn uống và hấp thu các dưỡng chất tốt hơn.

Các loại đậu, hạt

Hạt điều, vừng, đậu phộng… cung cấp nguồn dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể vitamin, magie, sắt giúp trẻ ăn khỏe, ngủ ngon giấc. Cùng với đó, một số loại hạt như hạt bí đao, bí đỏ… chứa hàm lượng kẽm cao và protein, chất béo lành mạnh sẽ cải thiện vị giác cho trẻ ăn ngon miệng và ăn nhiều hơn.

Khoai củ

Với bé gặp tình trạng biếng ăn, táo bón, mẹ hãy thử bổ sung thêm các loại khoai củ như khoai lang, khoai tây vào thực đơn ăn uống của con. Trong khoai củ rất giàu carbohydrate, vitamin A, B6, C, kali, chất xơ… không chỉ mang lại cho trẻ nguồn năng lượng dồi dào, mà còn hỗ trợ cải thiện sức khỏe đường ruột, tăng cường quá trình trao đổi chất, cho trẻ ăn ngon miệng.

Trứng

Trứng là một trong những món ngon cho bé lười ăn dễ thực hiện, được nhiều bé yêu thích bởi màu sắc bắt mắt và hương vị thơm ngon. Không chỉ vậy, trong trứng còn giàu dưỡng chất như protein, vitamin B12, vitamin D, vitamin A cùng các axit amin cần thiết cho sự phát triển của trẻ.

Các loại trái cây

Trái cây cũng không nằm ngoài danh sách các món ăn cho trẻ biếng ăn mà mẹ cần quan tâm. Mẹ có thể thêm vào khẩu phần ăn của con ngay từ lúc bắt đầu ăn dặm bằng các loại quả như chuối, dâu, cam, ổi… để giúp trẻ đổi khẩu vị và hứng thú hơn khi ăn uống.

Gợi ý món ăn ngon cho trẻ biếng ăn thêm thích thú

Để bữa ăn của con thêm phong phú, mẹ hãy “bỏ túi” ngay một số món ăn ngon cho bé lười ăn sau đây:

Món ăn dặm cho bé dưới 1 tuổi

Khi trẻ đủ 6 tháng tuổi, mẹ có thể bắt đầu cho con ăn dặm. Cách chế biến các món ăn cho trẻ tốt nhất là nên nấu chín, nghiền, xay nhỏ rau củ quả, trái cây để con dễ làm quen và tiêu hóa dễ dàng. Sau khi bé bước vào giai đoạn tập nhai nuốt, có nhiều răng hơn từ 10 - 12 tháng tuổi, thức ăn không cần nghiền nhuyễn mà có thể xắt nhỏ để kích thích nướu và tập cho trẻ phản xạ nhai. Ngoài ra, không nên thêm gia vị vào cháo ăn dặm cho bé vì sẽ ảnh hưởng xấu đến thận.

Gợi ý một số món ăn ngon, giàu dinh dưỡng cho trẻ 6 - 12 tháng tuổi:

• Cháo gà, cà rốt.
• Cháo trứng gà, rau dền.
• Cháo khoai tây, phô mai.
• Cháo chim câu nấu kèm đậu hà lan, ngô ngọt.
• Cháo trứng, thịt bò, nấm hương.
• Cháo cà rốt và khoai tây nghiền.
• Cháo khoai sọ, phô mai, cải bó xôi nghiền.
• Súp khoai tây, cà rốt, táo.
• Sinh tố xoài và sữa chua.
• Bơ chuối nghiền.
• Sữa đậu nành trộn chuối xay nhuyễn.

Bổ sung các loại thực phẩm tạo nên màu sắc thơm ngon, hấp dẫn và đủ chất giúp trẻ hào hứng ăn uống hơn.

Món ngon cho bé trên 1 tuổi lười ăn

Ở độ tuổi này răng của trẻ đã phát triển tương đối và có thể nhai dễ dàng, nên các mẹ có thể chế biến xen kẽ cháo, cơm và không cần phải xay, nghiền như trước. Song, cần lưu ý thực đơn cho trẻ biếng ăn trên 1 tuổi không những đầy đủ dưỡng chất mà còn phải đa dạng, bắt mắt để bé hào hứng, thích thú với bữa ăn.

Những món ăn ngon cho trẻ trên 1 tuổi mà mẹ có thể tham khảo:

• Cháo hạt sen.
• Củ cải hầm thịt bò.
• Cháo óc heo rau ngót.
• Canh sườn cải chua.
• Cháo thịt bò, khoai tây, cà rốt
• Lòng gà xào rau củ.
• Súp bò phô mai.
• Cơm nát trộn dầu gấc.
• Cá hồi xào măng tây.
• Cá diêu hồng sốt cà.
• Trứng hấp thịt băm.
• Xíu mại sốt cà chua.
• Nước ép cà rốt, thanh long, kiwi, sinh tố dưa lưới…

Các mẫu thực đơn trong tuần cho trẻ biếng ăn theo từng độ tuổi

Tùy vào nhu cầu dinh dưỡng của trẻ, mà thực đơn cho trẻ biếng ăn ở mỗi độ tuổi sẽ có sự khác nhau.

Thực đơn cho bé biếng ăn 6 - 12 tháng tuổi

Ở giai đoạn này, trong thực đơn của trẻ lười ăn cần kết hợp song song sữa mẹ (hoặc sữa công thức) với bột/cháo ăn dặm. Theo đó, nhu cầu năng lượng trẻ cần là:

• Thịt hoặc thịt của cá, tôm, cua: 50 - 80g chia 2 bữa ăn.
• Bột gạo: 20g/bữa (1 thìa gạt miệng = 5g).
• Dầu mè: 1 thìa/bữa ăn.
• Rau xanh: 1 thìa/bữa ăn.
• Trái cây chín: 70 - 100g/ngày.

Thực đơn mẫu một tuần cho bé:

Thực đơn cho trẻ 1 - 2 tuổi biếng ăn

Lúc này, bé sẽ chuyển dần từ chế độ ăn dành riêng cho mình sang các thức ăn cùng gia đình. Để bé phát triển tốt, mẹ cần cho bé 1 - 2 tuổi ăn như sau:

• Ăn 4 bữa cháo hoặc súp/ngày. Trong đó lượng thực phẩm trong một ngày là 100 - 150g gạo, 100 - 120g thịt (cá, tôm), 3 - 4 quả trứng gà/tuần, 30g dầu (mỡ), 50 - 100g rau xanh và 200g quả chín.
• Để đáp ứng nhu cầu năng lượng cần thiết, mỗi ngày mẹ nên cung cấp cho bé khoảng 600 - 800ml sữa (trong đó có thể bao gồm sữa công thức, sữa chua, phô mai…).

Sau đây là mẫu thực đơn cho trẻ 1 - 2 tuổi/tuần:

Thực đơn cho bé 3 - 5 tuổi biếng ăn

Thời điểm này bé bước vào tuổi hoạt động nhiều, thích khám phá xung quanh nên nhu cầu năng lượng của bé tăng hơn. Các mẹ cần chú ý đến chế độ dinh dưỡng hàng ngày giúp bé được bổ sung dưỡng chất đầy đủ để phát triển thể chất tốt nhất.

• Ở lứa tuổi 3 - 6, trẻ cần khoảng 3g dầu mỡ một ngày, nhất là mỡ các loại gia cầm như gà, ngan, vịt… vì chúng chứa nhiều axit béo chưa no cần thiết cho sự phát triển của trẻ.
• 25 - 30g protein/ngày, trong đó, protein từ thịt, trứng, sữa, cá, các loại đỗ phải chiếm 50%.
• 15g đường trong các loại thức ăn như ngũ cốc, sữa, hoa quả, các loại đỗ, rau…
• Cung cấp đầy đủ vitamin và khoáng chất, đặc biệt vitamin C là 30 - 60mg/ngày, vitamin D là 400UI/ngày, canxi là 500 - 600mg… có nhiều trong sữa, các loại tôm, cua, đu đủ, xoài, bí ngô, rau ngót…

Tham khảo mẫu thực đơn cho bé 3 - 5 tuổi:

Nhìn chung trong thực đơn cho trẻ biếng ăn, sữa là một trong những nguồn dinh dưỡng quan trọng lại dễ uống. Tuy nhiên, đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ nên uống sữa gì tốt nhất? Gợi ý đến mẹ sản phẩm sữa Kabrita - nhãn sữa dê số 1 thế giới từ Tập đoàn Ausnutria với hơn 100 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực sản xuất sữa cho trẻ bú bình.

Kabrita “chiếm trọn” lòng tin của các mẹ nhờ đặc tính mát dịu từ nguồn sữa dê chất lượng đạt chuẩn Châu Âu, chứa đạm quý A2 ß-casein, không chứa đạm khó tiêu hóa A1 ß-casein. Nhờ đó, giúp trẻ tiêu hóa dễ dàng, giảm nguy cơ bị đầy hơi, chướng bụng, nôn trớ… Đồng thời, lượng αs1-casein trong sữa chỉ chiếm hàm lượng cực nhỏ và có tỷ lệ đạm Whey:Casein tối ưu, nên giúp tạo ra các mảng sữa đông mềm, lỏng dễ tiêu hóa.

Sữa dê Kabrita còn sở hữu công thức cải tiến mới, bổ sung thêm chất xơ GOS, Beta-palmitate, Oligosaccharides và hàm lượng Nucleotide cao. Qua đó giúp trẻ tăng sinh lợi khuẩn hiệu quả, phát triển cân bằng hệ vi sinh đường ruột, từ đó giảm nguy cơ táo bón và các vấn đề về tiêu hóa hiệu quả.

Không chỉ vậy, công thức sữa dê Kabrita còn kết hợp nhiều dưỡng chất thiết yếu khác như DHA & ARA và 22 vitamin & khoáng chất hỗ trợ trẻ phát triển trí não, thị giác và có nền tảng sức khỏe tốt. Cùng hương vị sữa thanh nhạt, thơm béo tự nhiên cho bé dễ dàng làm quen và uống ngon miệng.

Sữa dê Kabrita có nguồn sữa mát dịu nhẹ với hệ tiêu hóa, cùng hương vị thơm ngon, phù hợp với khẩu vị, cho bé uống ngon miệng.

Qua bài viết trên đây, chắc hẳn các bậc phụ huynh đã có thêm những kiến thức hữu ích trong việc xây dựng thực đơn cho trẻ biếng ăn. Điều quan trọng là, bố mẹ cần kiên trì để trẻ có thời gian thích nghi với khẩu phần ăn mới và hấp thu dinh dưỡng, từ đó mới có thể phát triển toàn diện.

> Bài viết liên quan:

• Biếng ăn tâm lý ở trẻ là gì?
• Tìm hiểu về biếng ăn sinh lý ở trẻ
• Chế độ dinh dưỡng cho bé 1 tuổi mẹ cần lưu ý điều gì?